#Metsi a ka tlas'a lefatše #Temo #Sustainability #WaterManagement #GlobalCrisis #Paballo ea Tikoloho #Noesetso #Temo e tsitsitseng #ClimateChange #ScientificResearch
Metsi a ka tlas'a lefatše, letlotlo le patiloeng ka tlas'a maoto a rona, a tšehetsa bophelo le mekhoa ea boipheliso ho pota lefatše. Ho latela Mokhatlo oa Lijo le Temo (FAO), e etsa karolo e kholo ea metsi a nosetso (43%) le metsi a nooang (36%) lefatšeng ka bophara. Leha ho le joalo, liphuputso tsa morao-rao li fana ka setšoantšo se nyarosang sa ho fokotseha ha eona, li khothalletsa hore ho nkoe bohato bo potlakileng.
E etelletsoe pele ke Moprofesa Scott Jasechko oa Univesithi ea California, Santa Barbara, phuputso e matla e ile ea hlahlobisisa lintlha tse mashome a mane tsa lilemo tse fetang 170,000 tsa tekanyo ea metsi a ka tlas'a lefatše le mekhoa ea 1,700 ea metsi a ka tlas'a lefatše. E hatisitsoe ho Tlhaho, thuto ena e totobatsa 'nete e tšoenyang: ho tloha ka 1980, metsi a ka tlas'a lefatše a theohile ho 71% ea libaka tsa metsi tsa lefats'e, ka lebelo le potlakileng lekholong la 21st.
Litšenolo tsa bohlokoa ha li totobatse feela boholo ba ho fokotseha empa hape le sebopeho sa eona se hlophisitsoeng. Linyeoe tsa ho theoha ka sekhahla li feta mekhoa ea nalane, e leng sesupo sa litaba tsa meralo. Ho tloha 2000 ho isa 2019, bophahamo ba metsi a ka tlas'a lefatše bo lahlehileng bo lekana le makhetlo a mararo a Letša la Superior, ho totobatsa boholo ba koluoa.
Libaka tsa temo li jara koluoeng ena, moo libaka tse kang leboea la India, China leboea, United States e ka bophirimela, Afrika Leboea le Middle East li senyeha ka potlako ka lebaka la litlhoko tse feteletseng tsa nosetso. Liphello li fetela ka nģ'ane ho khaello ea metsi, tse akarelletsang likhohlano, ho falla, le ho sitisoa ha tikoloho.
Boipiletso ba ho boloka metsi a ka tlas'a lefatše bo tsitsitseng bo ntse bo eketseha. Tlhokomelo e tsoelang pele, taolo ea ho emola, ho amohela mekhoa e metle ea temo, ntlafatso ea meralo, le matšolo a tlhokomeliso ea sechaba li hlaha e le mehato ea bohlokoa ea ho fokotsa tlokotsi. Ho sa tsotellehe ho teba ha boemo, lipale tsa katleho libakeng tse kang Australia boroa, Europe leboea, le Brazil e ka boroa li fana ka tšepo le ho hatisa monyetla oa phetoho e ntle.
Le hoja liqholotso tse hlahisoang ke ho fokotseha ha metsi a ka tlas'a lefatše li le boima, boiteko bo kopanetsoeng bo tataisoang ke saense, tšebelisano-'moho, le tšebelisano ea sechaba li ka bula tsela bakeng sa bokamoso bo tsitsitseng. Ho bohlokoa ho nka khato hona joale ho sireletsa sesebelisoa sena sa bohlokoa bakeng sa meloko e tlang.